Đền thờ Đô Thống Lê Phụng Hiểu

Lê Phụng Hiểu sinh vào năm 982, quê ở hương Băng Sơn tổng Dương Sơn, huyện Cổ Đằng, lộ Thanh Hóa, nay thuộc xã Hoằng Sơn, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Ông không được đi học, nhưng thuở hàn vi đã nổi tiếng là người sức khỏe muôn địch, là đô vật có tiếng với nghệ danh đô Bưng (Băng).

Ông phụng sự ba triều vua đầu tiên của nhà Lý là Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông và Lý Thánh Tông. Ông được thăng chức Võ vệ tướng quân cùng một số tướng khác như Lý Nhân Nghĩa, Dương Bình, Quách Thịnh… Ngày mùng 3 tháng 3 năm 1028, sau khi vua Thái Tổ vừa mất, chưa làm lễ táng, các hoàng tử Võ Đức vương, Dực Thánh vương và Đông Chính vương đã đem quân đến vây thành để tranh ngôi của Thái tử. Lê Phụng Hiểu đã tuốt gươm chỉ vào Võ vương: “Bọn Võ Đức vương ngắp nghé ngôi báu, không coi vua nối vào đâu, trên quên ơn Tiên đế, dưới trái nghĩa tôi con, vì thế thần là Phụng Hiểu xin đem thanh gươm này để dâng”. Ông dứt lời vung gươm chém chết Võ Đức vương. Quân của ba hoàng tử vì thế mà loạn. Từ đó, vua Thái Tông dẹp được phản nghịch và ngôi nhà Lý từ đó mới ổn định.

Sau khi làm lễ đăng quang, vua Lý Thái Tông thăng luôn cho Lê Phụng Hiểu lên chức Đô thống Thượng tướng quân, tước hầu. Từ đó cho đến cuối đời, Đô thống Thượng tướng quân Lê Phụng Hiểu một lòng phò tá nhà Lý lập được nhiều công trạng lớn, đánh đuổi Chiêm Thành (1044), giữ vững ổn định cho đất nước Đại Việt bên trong cũng như bên ngoài.

Đền thờ Đô Thống Lê Phụng Hiểu còn bảo lưu được nhiều tài liệu cổ vật quý giá phản ánh về người được thờ, đặc biệt là hai bia đá có tên “Phả lục tam vị thánh” niên đại Thành Thái 13 (1901) và bia có tên “Sự tích bi ký” niên đại Tự Đức 33 (1880), nội dung ghi chép về người được thờ là Đô Thống Lê Phụng Hiểu và hai danh triều Lý.

Năm 1990, Đền thờ Đô Thống Lê Phụng Hiểu được công nhận là di tích cấp quốc gia. Ngày nay du khách có dịp đến thăm Bắc Ninh, ghé lại di tích Đền thờ Đô Thống Lê Phụng Hiểu, sẽ cảm nhận sâu sắc ý nghĩa mà điểm đến này mang lại. Không chỉ là điểm tham quan để nhớ về nhiều sự kiện từng diễn ra trong lịch sử, du khách đến đây để thấy lòng mình thêm tự hào, khi đứng trước bia kính trọng người anh hùng từng là nơi treo ngọn cờ Đảng đầu tiên.

Đền thờ Đô Thống Lê Phụng Hiểu là một công trình kiến trúc có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa và du lịch. Đền là niềm tự hào của người dân Bắc Ninh và là một phần không thể thiếu trong bức tranh đẹp của vùng đất này.