Lễ hội Hạn Khuống
Sàn Hạn Khuống có chiều cao được dựng khoảng từ 1,2-1,5m, chiều rộng chừng 0,6m, dài chừng 5m, xung quanh là lan can được bày những loại hoa văn để tôn lên bản sắc dân tộc. Giữa sàn Hạn Khuống ấy xuất hiện một cây nêu bằng tre to, dài để cả phần ngọn còn nguyên lá và trang trí các con giống đủ màu sắc gọi là “Lắc xáy chính”.
Đâu đó nơi cây “Lắc xáy chính” này, ta lại thấy một bóng dáng của cây vũ trụ. Có 4 cây nhỏ trang trí đẹp mắt ở bốn góc sàn Hạn Khuống và được gọi là “Lắc xáy” . Sàn đều có những cầu thang lên xuống, được gọi là “San bó Hạn Khuống” (Sàn hoa Hạn Khuống). Những thiếu nữ Thái xinh đẹp của bản mường thường được chọn bởi chủ thể Hạn Khuống, ngoài ra, có đức - tài hát đối ứng thì được gọi là “Xao tỏn khuống”. “Xao lắc xáy” là tên gọi của bốn cô gái ngồi ở bốn góc. Khi ngọn lửa bắt đầu được nhóm trên trên sàn, nó cháy rực sáng cả một góc bản mường thì cũng là lúc các cô chủ Hạn Khuống rút thang lên, quay guồng xa của mình và đưa sợi giăng ngang lối lên - xuống sàn Hạn Khuống , đó cũng là lúc cuộc thi tài chính thức bắt đầu. Khi đó, các chàng trai Thái khi thắng trong cuộc hát đối với các cô chủ sàn Hạn Khuống sẽ được lên sàn. Những truyện thơ Thái như “Xống chụ xon xao”, “Tản chụ xiết xương” là nguồn cảm hứng cho các bài hát đối ấy. Khi đã vào cuộc, ngoài khắp đối đáp ra thì còn có lời ứng tác giữa một bên là trai Thái và một bên là các cô chủ Hạn Khuống. Những lời ứng tác ấy thể hiện nên sự tinh tế, sắc sảo, thông minh và vô cùng tài ba của những chàng trai, cô gái Thái.
Tiếp đến, các cô gái sẽ bắt đầu thả thang xuống chạm đất khi đã cảm phục tài ứng tác của các chàng trai trong hát đối, đưa tay níu mời họ lên sàn Hạn Khuống. Sau khi lên Hạn Khuống, bên gái lại không cho ghế, bên trai lại khắp xin ghế ngồi để tiếp tục thử sức tài ba, lòng kiên trì và khả năng đối đáp của bên trai. Cứ như vậy, xin được ghế ngồi rồi lại khắp đối xin ống điếu thuốc lào... Trải qua những bài khắp diễn ra hàng loạt ấy, các chàng trai mới được xem là vượt qua thử thách và được sự đồng ý từ các cô gái cho tham dự cuộc vui đến thâu đêm. Khi có một cặp trai gái có tình ý với nhau thì họ sẽ tự đến bên nhau và tỏ tình bằng những lời khắp đối ân tình, sâu lắng. Như vậy, cuộc vui được diễn ra với sự cuốn hút từ các cô gái Thái bên sự kéo tay bằng việc thêu dệt, xe sợi, cán bông một cách bền bỉ, không mỏi mệt; còn các chàng trai thì thi nhau đan giỏ, đan hom, thi thổi sáo, đánh đàn tính bằng những làn điệu níu kéo lòng người, tình người.
Lễ hội Hạn Khuống có thể được diễn ra từ ngày này qua ngày khác, hơn hết còn có những hình thức vui chơi vô cùng phong phú, đa dạng như: Tung còn, múa xòe, tó má lẹ, chơi cù... Chiều đến là lúc hoàng hôn bắt đầu ngã mình thì cũng là lúc sinh hoạt trên sàn Hạn Khuống lại trở nên thắm nồng và trầm lắng lời khắp giao duyên của trai gái Thái.
Sinh hoạt Hạn Khuống không chỉ là một nét văn hóa vô cùng độc đáo mang đậm giá trị tinh thần trong đời sống thường nhật của người Thái mà nó còn là biểu trưng của tình cảm nơi đây. Sự kết tụ văn hóa Thái ở Tây Bắc nói chung và người Thái ở Lai Châu nói riêng đã tạo nên khắp đối (hát đối) đáp giao duyên trên sàn Hạn Khuống, đây còn là nơi khởi nguồn từ cuộc sống và được biểu hiện nét sinh hoạt văn hóa tinh thần đầy cảm xúc của người Thái. Lễ hội Hạn Khuống khiến cho con người nơi đây thêm yêu cuộc sống, nhìn nhận cuộc sống một cách tốt đẹp hơn, tràn ngập tình nghĩa, tính bao dung và vô vàn những tấm lòng nhân ái.