Những hoạt động kinh tế của người Hoa Nam Bộ trước và sau năm 1975
Vùng Chợ Lớn, Mỹ Tho, Cù Lao Phố, Hà Tiên từ lâu đã là những cảng thị nổi tiếng, tấp nập tàu thuyền của các thương nhân người Hoa bên cạnh những đoàn thuyền buôn trong và ngoài nước. Hàng hóa xuất khẩu có thể kể đến là lúa gạo, đường mía, cau khô, hương liệu… Hàng hóa nhập khẩu gồm các loại sản phẩm như thuốc Bắc, giấy viết, các mặt hàng kim khí, thủy tinh từ Nhật bản, Hồng Kông, phương Tây…
Ngay từ buổi đầu định cư tại Nam Bộ, đặc biệt là tại Sài Gòn - Chợ Lớn, các ngành nghề của người Hoa đã được phân chia theo các nhóm ngôn ngữ Hoa: Người Hoa gốc Quảng Đông tập trung kinh doanh bán lẻ hàng bách hóa, mở các thương điếm, khách sạn, nhà hàng, sửa chữa máy móc…, người Hoa gốc Triều Châu chuyên về sản xuất, kinh doanh, chế biến trà và các loại thực phẩm…, người Hoa gốc Phúc Kiến chuyên hoạt động thu mua phế liệu, làm hàng mã…, người Hoa gốc Hẹ lại chuyên buôn bán các loại thuốc Đông dược…, người Hoa gốc Hải Nam chuyên về các hàng quán ẩm thực cả phong cách Hoa lẫn phương Tây….
vào thời Pháp thuộc, tại miền Nam đã xuất hiện tầng lớp tư sản gốc Hoa rất giàu có, không hiếm các nhà tư sản xuất thân từ thợ thủ công, tiểu thương… nghèo khó như Quách Đàm, người xây dựng chợ Bình Tây đồ sộ, từng là một người buôn bán phế liệu thuở hàn vi. Các nhà tư sản gốc Hoa đã đứng ra xây dựng nhiều nhà máy, cơ sở sản xuất, công ty thương mại… chi phối một số lĩnh vực kinh tế của miền Nam thời bấy giờ.
Thời kỳ 1954 - 1975, một số thương nhân người gốc Hoa đã tạo mối quan hệ với nước ngoài, nhập khẩu máy móc, thiết bị theo công nghệ hiện đại, thành lập những xí nghiệp, nhà máy thuê mướn công nhân lao động người Việt, Hoa. Bên cạnh ngành công nghiệp xay xát, chế biến lương thực, thực phẩm đã định hình từ thời kỳ trước, thời kỳ này đã xuất hiện các xí nghiệp dệt, sản xuất đồ nhựa, chế biến thực phẩm khá hiện đại như VINATEXCO, VINATEPHINCO, VISSAN, VIMYTEX… Một số tư sản Hoa đã trở thành “Vua” như Trần Thành - Vua bột ngọt, Lý Long Thân - Vua sắt thép, Mã Hỷ - Vua lúa gạo…
Trong các thời kỳ trước năm 1975, một số cuộc đấu tranh của công nhân người Việt, người Hoa bị bóc lột thậm tệ đã nổ ra bằng các hình thức bãi công, bãi thị… chống lại giới chủ tư sản gốc Hoa.
Sau năm 1975, giai cấp tư sản ở miền Nam, trong đó có không ít bộ phận là tư sản gốc Hoa đã bị xóa bỏ, giai cấp công nhân Hoa đã trở thành những công dân của chế độ mới, góp phần làm chủ các xí nghiệp, nhà máy. Trong hơn 40 năm qua, công nhân lao động, tiểu thương, tiểu chủ người Hoa Nam Bộ đã không ngừng góp phần tích cực xây dựng đất nước Việt Nam Xã hội chủ nghĩa thông qua các hoạt động sản xuất, kinh doanh đa dạng.
Những năm đầu tiên sau thời điểm đất nước hoàn toàn giải phóng, nhân dân ta đã trải qua nhiều khó khăn trong đời sống và hoạt động kinh tế. Lao động người Hoa ở Nam Bộ đã chung tay sát cánh cùng với các dân tộc anh em trong cả nước nỗ lực vượt qua khó khăn, sản xuất, kinh doanh trong các tổ chức của người Hoa như tổ sản xuất, hợp tác xã… Bà con người Hoa đã chứng tỏ sự năng động trong việc giải quyết những khó khăn về nguyên vật liệu, máy móc, năng lượng… trong tình cảnh hết sức thiếu thốn lúc bấy giờ. Nhờ sự tìm tòi, trải nghiệm, vượt khó của công nhân lao động, tiểu thương, tiểu chủ người Hoa, các hoạt động sản xuất, kinh doanh của người Hoa đã góp phần tích cực vào lĩnh vực kinh tế khu vực Nam Bộ, góp phần to lớn trong công cuộc xóa bỏ bao cấp, chuyển sang kinh tế thị trường.
Từ sau năm 1986, với đường lối đổi mới của Đảng, những hoạt động kinh tế của người Hoa Nam Bộ đã có những chuyển biến tích cực. Nhờ vào kinh nghiệm làm ăn từ lâu, người Hoa đã góp phần thúc đẩy tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ ở Nam Bộ từng bước phục hồi, phát triển nhanh hơn. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh của người Hoa dưới dạng hợp tác xã, tổ hợp, các cơ sở sản xuất không ngừng tăng trưởng về số lượng và quy mô.
Từ sau năm 2000, các hoạt động kinh tế của người Hoa Nam Bộ tăng trưởng ổn định. Nhiều cơ sở kinh doanh, sản xuất của người Hoa đã chuyển sang hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc hình thức doanh nghiệp cổ phần. Một số cơ sở kinh doanh của người Hoa có vốn đầu tư lên đến hàng trăm tỷ đồng. Hoạt động sản xuất, kinh doanh của người Hoa đã đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng kinh tế của các tỉnh Nam Bộ trong thời gian qua.